NASIL BİR PLANETARYUM'A İHTİYAÇ DUYUYORUZ?
Giriş
Yöneticilerin yeni bir planetaryum kurma kararı almaları ve bunun nasıl yapılacağını açık ve net olarak ortaya konulması için bu rapor hazırlanmıştır. Öncelikle planetaryumların ne olduğuna dair kısa bir genel bakış bulacaksınız. Daha sonra planlama süreçlerinde yardımcı olabilecek bilgilere yer verilecektir. Umut ediyoruz ki uzun yıllara dayanan tecrübemiz, planetaryum kurma aşamasındaki kuruluşlara rehber çalışma olsun
Planetaryum Nedir?
Bulutsuz bir gecede gökyüzüne baktığımızda, sanki bir kubbenin içine doldurulmuş sayamayacağımız kadar çok yıldızları, gezegenleri ve gök cisimlerini görürüz. Binlerce yıldır insanlar gök kubbeye bakarak orada neler olduğunu ve bizi nasıl etkilediğini anlamaya çalışıyorlar. Hatta son yüzyıl da onlara nasıl ulaşırız, orada yaşam var mı? Uzayda başka canlılar var mı? Onlarla nasıl bağlantıya geçeriz? gibi soruların cevabını araştırmaktadırlar.
Planetaryum gök kubbeyi, salonumuzun içine getirmektedir. Kimileri 20-30 kişilik küçük salonlar, kimileri de 1000 kişinin sığdığı devasa salonlardır.
İşte bu içine gök kubbeyi sığdırdığımız salonlara planetaryum denmektedir. Peki gök kubbenin içine yıldızlar nasıl yansıtılmaktadır? Eskiden mekanik projeksiyon cihazları ile yansıtılırken bugün dijital projeksiyon cihazları ile gök kubbeye yıldızlar ve gezegenler yansıtılmaktadır.
Yıldızlar ve gezegenler gök kubbedeki gerçek konumları ile nasıl yansıtılmaktadır? Gökyüzünü sürekli gözlemleyerek her türlü değişiklikleri güncelleyen gelişmiş simülasyon yöntemleri geliştirilmektedir. Örneğin Stellarium, NightShade, Sky Explorer vb... Bu simülasyon projeksiyon cihazları yardımıyla kubbeye yansıtılmaktadır. Artık gökyüzünü incelemek için bulutsuz bir geceyi beklemenize gerek yok. Ayrıca dijital teknoloji ile hızla yıldızların arasında yolculuk yapabilir, büyütebilir, yaklaştırabilir ve kolayca analizler yapabilirsiniz. Hatta binlerce yıl öncesi ya da sonrası istediğiniz konumdan gökyüzünü gözlemleyebilirsiniz.
Dijital teknolojilerin gelişmesi ile başlangıçta sadece gök kubbeyi gözlemlemek için kullanılan planetaryumlar, ayrıca fizik, matematik, kimya, coğrafya vb. birçok konuda eğitimlerin eğlenceli biçimde verildiği mekanlar olarak da kullanılmaya başlanmıştır.
Planetaryumun Faydaları Nelerdir?
Uzay, Astronomi, Çevre, Kimya, Biyoloji bilim dalları için hazırlanmış özel gösteriler ve yazılım programları ile çok sayıda öğrenci, öğretmen ve yetişkin dünyada en etkili bilim ve sanat aracı olarak kullanılan planetaryumlardan yararlanmaktadır.
- Matematik: Geometri konusunda daire ve kürelerle ilgili bir ders sunmak için planetaryumdan daha iyi bir yer yoktur. Göksel bir harita çizimiyle trigonometri çalışması yapılabilir.
- Coğrafya konularında enlem, boylam, farklı enlemlerdeki iklimsel ısı değişiklikleri planetaryumda çok canlı gösterilir.
- Yabancı Dil: Planetaryum programı, yabancı dil öğretmeninin de yardımıyla yabancı bir dilde sunulabilir.
- Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler, planetaryum ortamının görsel ve işitsel tekniklerini takip ederek okuma şansına sahip olabilirler.
Planetaryumun için gereken bütçe; Seçilecek ürünlere ve büyüklüklere göre değişmektedir.
PLANETARYUM SEÇİMİ
Kubbe Çapı : 5-7 Metre Koltuk Sayısı: 20-30 Koltuk
8-14 Metre Koltuk Sayısı: 35-100 Koltuk
14 M. Üzeri: Koltuk Sayısı: 100 ve üzeri Koltuk
Projeksiyon Özellikleri
Görüntü Kalitesi (Piksel/Çözünürlük):
1K (1.080x1.080)
2K (2.160x2.160)
4K (4.096 x4.096)
8K (8.000 x8.000)
Parlaklık: 3.000 Lümenden başlayarak kubbe çapına göre değişir.
Lens: Balıkgözü ya da Aynalı sistemler kullanılır. Aynalı sistem, ucuz ancak görüntü kalitesi çok düşük sistemlerdir. Bir planetaryumda en önemli öge LENS'tir. Firmamızda Digitalis Education tarafından üretilen orijinal ve kaliteli balıkgözü lensler kullanılmaktadır.
Balıkgözü lenslerin görüntü kalitesi aynalı sistemlerinkine göre çok daha iyidir. Aynalı sistemlerde aynadan kaynaklanan bozulmayı düzeltmek için video görüntülerini büken bir yazılım kullanılmaktadır. Bu piksellerin büyüklüğünün farklı olmasına neden olur. Ayrıca aynı anda perdenin yarısından fazlasına doğru odaklanmak mümkün değildir ve bu izleyici açısından farkedilen problemler yaratır. Bütün perde (dome) üzerinde aynı kalitede (parlaklık, kontrast, çözünürlük) görüntü vermek mümkün değildir. Digitarium lensleri son dererce dayanıklıdır. Elmas ile çizilmediği sürece lenste bir problem olmaz. Ayrıca Digitalis lens temizleme kiti verilmektedir. Kolaylıkla temizlenebilmektedir. Aynalı sistemler ise çok hassas, zarar vermesi kolay sistemlerdir. Dokunmak veya yakınında yüksek sesli konuşmak bile sisteme zarar verebilir. Aynalı sistemlerde aynaya yakın kısımlarda projeksiyon bütünlüğü olmamasından dolayı çözünürlük kaybı yaşanır. balıkgözü sistemlerde böyle bir sorun yoktur.Digitalis Sistemleri Kullanım kolaylığı ve Ürün desteği ile de diğer aynalı sistem planetaryumlarının önüne geçmiştir.
Kubbe/Ekran : Çelik Konstrüksiyon Alçıpan Kaplama, Fiber glass veya Alüminyum
Kubbe İçi Malzameler: Ses Sistemi, Koltuk Sistemi, Havalandırma Sistemi, Aydınlatma ve Elektrik Sistemleri, Zemin Kaplama
Dış Bina:
Dış Bina önceden yapılmamışsa, dış bina yapılarak iç kubbenin yerleştirilmesi izolasyon ve konfor açısından faydalıdır.
Dış bina olmaksızın tek bir kubbe yapılabilir. Böylece kubbenin iç tarafı ekran olarak kullanılır. Dış tarafı da levhalarla ya da alçıpanla kaplanarak izolasyon işlemi uygulanır.
Yazılım:
Astronomi yazılımı olarak Stellarium (ücretsiz), Shira Player (Yerli yazılım), NighShade (Digitalis profesyonel yazılım) Sky Explorer (RSA Cosmos profesyonel yazılım) arasından bütçeye göre seçim yapılacaktır.
Filmler
Avrupa Uzay Ajansı (ESO) tarafından hazırlatılan Lisansı ücretsiz, Türkçe Seslendirmeleri yapılmış filmler ücretsiz sunulmaktadır. Ayrıca özel sektör tarafından üretilen filmler ücret karşılığında temin edilebilir.
Kurulum, Teknik Destek, Eğitim ve Garanti Hizmetleri
Firmamız tarafından tüm kurulum işlemleri tamamlanacak, teknik destek ve garanti hizmeti verilecektir. Ayrıca kullanıcı teknik ve ders geliştirme eğitimleri de sunulacaktır. Firmamız, Digitalis Education ve RSA Cosmos firmasının Türkiye tek yetkili temsilcisidir.
------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------
Planetaryum Nedir? Sabit Planetaryum Kurulumu Nasıl Yapılır ? Mobil Planetaryum Satın alabilir miyim? Planetaryum Fiyatları? Dijital Teknolojiler? Planetaryum Filmleri? Planetaryum Showları hakkında bilgi ?
Gezegenevi, uzay, keşif küresi, uzay tiyatrosu, astronot, gezegen, yıldızlar, güneş sistemi, galaksi vb. konularda bilgi?
www.planetaryum.com
www.okul.net
www.planetaryum.com
www.yesantek.com